महाराष्ट्र विधानसभा निवडणुका २०२४ च्या २० नोव्हेंबर रोजी होणार आहेत आणि सध्या राज्यातील राजकीय वातावरण अत्यंत उत्साही आहे. या निवडणुकांना महत्त्व आहे कारण याआधीच्या काळात बदलत्या आघाड्या, राजकीय घोटाळे आणि महत्त्वाच्या सामाजिक व आर्थिक समस्यांचा सामना करावा लागला आहे. येथे १६ नोव्हेंबर २०२४ पासून महाराष्ट्रातील राजकारणातील सर्वात महत्त्वाच्या घटनांचा आढावा घेतला आहे.
महत्त्वाच्या राजकीय घटनांचा आढावा
शरद पवारांचा बदलासाठीचा आवाज
राष्ट्रीयist काँग्रेस पार्टी (NCP) चे नेते शरद पवार यांनी अलीकडे जलगावमध्ये एका रॅलीत भाषण केले. या सभेत त्यांनी महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांसाठी, महिलांसाठी आणि तरुणांसाठी नवीन सरकारची तातडीची गरज असल्याचे सांगितले. पवार यांनी सध्याच्या शिवसेना-भाजपा-NCP आघाडी सरकारवर टीका केली की ते शेतकरी आत्महत्यां, वाढत्या बेरोजगारी आणि महिलांवरील हिंसाचारासारख्या महत्त्वाच्या समस्यांवर पुरेशी कारवाई करत नाहीत. त्यांनी म्हटले की नेतृत्व बदलल्याशिवाय या गटांच्या परिस्थितीत सुधारणा होणार नाही[2][3]. या रॅलीने पवार यांच्या विरोधी गट महा विकास आघाडी (MVA) कडे असलेल्या वचनबद्धतेचे प्रदर्शन केले आणि सध्याच्या सरकारवर असंतुष्ट असलेल्या मतदारांना त्यांच्याकडे आकर्षित केले.
निवडणुकीसाठी आरोग्य केंद्रित घोषणा पत्रे
पक्ष त्यांच्या घोषणा पत्रांचा अंतिम टप्पा गाठत असताना आरोग्य हा एक प्रमुख मुद्दा बनला आहे. सत्ताधारी भाजपने “मिशन स्वस्थ महाराष्ट्र” नावाचा एक व्यापक कार्यक्रम प्रस्तावित केला आहे, ज्यामध्ये अधिक डॉक्टरांची भरती करणे आणि स्वस्त आरोग्य सेवांची उपलब्धता वाढवणे यांचा समावेश आहे. दुसरीकडे, MVA ने “आरोग्याचा अधिकार” धोरण सादर केले आहे, ज्यामध्ये शहर आणि ग्रामीण भागातील सर्वांना उच्च दर्जाच्या आरोग्य सेवांचा मोफत प्रवेश देण्याचे आश्वासन दिले आहे. आरोग्यावर लक्ष केंद्रित करणे हे COVID-19 महामारीने उघड केलेल्या समस्यांकडे लक्ष वेधते आणि सार्वजनिक आरोग्यावर अधिक कठोर कारवाई करण्याची गरज दर्शवते[1][4].
स्लोगन युद्ध
निवडणूक प्रचाराने प्रत्येक पक्षाच्या योजनांचे प्रतिनिधित्व करणाऱ्या स्लोगन्सच्या लढाईला पुन्हा सुरुवात केली आहे. भाजपचा “एक आहे तो सुरक्षित आहे” (Ek Hai To Safe Hai) हा स्लोगन हिंदू मतदारांचे एकत्रीकरण करण्यासाठी तयार केला गेला आहे, जो विरोधी पक्षांच्या विभाजनकारी राजकारणाला सामोरे जाण्यासाठी एकता प्रोत्साहित करतो. दुसरीकडे, विरोधकांनी या पद्धतीला “भीती निर्माण करणारे” म्हणून हल्ला चढवला आहे, ज्यामुळे लोकशाही चर्चेवर परिणाम होत असल्याचे सांगितले जाते. हा स्लोगन-आधारित प्रचार दर्शवतो की राजकीय भाषाशुद्धता कशी मतदारांच्या भावना प्रभावित करण्यासाठी वापरली जात आहे[3][5].
राजकीय व्यक्तिमत्त्वे आणि पक्ष
आगामी निवडणुकांमध्ये दोन प्रमुख आघाड्या आहेत: महायुती, ज्यामध्ये एकनाथ शिंदेच्या शिवसेना शाखा, भाजप आणि अजित पवारांची NCP समाविष्ट आहे; आणि महा विकास आघाडी, ज्यामध्ये उद्धव ठाकरे यांच्या शिवसेना (UBT), काँग्रेस आणि शरद पवारांची NCP शाखा समाविष्ट आहे. या पक्षांमध्ये अंतर्गत संघर्ष देखील सुरू आहेत, विशेषतः शिवसेना आणि NCP च्या विविध गटांमध्ये जे विश्वासार्हता आणि मतदार समर्थनासाठी स्पर्धा करत आहेत.
मुख्य समस्या
राजकीय वातावरणात अनेक समस्यांनी मतदारांच्या दृष्टिकोनावर परिणाम होऊ शकतो. विशेषतः, पवार यांनी त्यांच्या सभांमध्ये महिलांच्या सुरक्षेबाबतच्या व्यवस्थापनाबद्दलच्या आरोपांचा उल्लेख केला आहे. त्यांनी सध्याच्या सरकारच्या काळात घडलेल्या महिलांविरुद्धच्या विशिष्ट अत्याचारांच्या घटनांचा उल्लेख केला[2]. अशा घोटाळ्यांमुळे सत्ताधारी आघाडीची विश्वासार्हता कमी होते आणि मतदारांच्या सुरक्षेबाबत चिंता व्यक्त होते.
राजकारणावर परिणाम
महाराष्ट्रातील निवडणूक दिन जवळ येत असताना, पवार यांच्या बदलासाठीच्या तातडीच्या आवाहनामुळे, आरोग्य-केंद्रित घोषणा पत्रे आणि तीव्र स्लोगन युद्ध यांच्यातील परस्परसंवाद मतदानाची संख्या व पसंतीवर मोठा प्रभाव टाकेल. MVA ची योजना सध्याच्या सरकारविरुद्ध असंतोषाचा फायदा घेऊन महत्त्वाच्या समस्यांवर लक्ष केंद्रित करून एक योग्य पर्याय म्हणून स्वतःला सादर करणे असे दिसते.
या निवडणुकीचा परिणाम महाराष्ट्रातील राजकारणावर मोठा प्रभाव टाकू शकतो. जर MVA ने असंतुष्ट मतदारांना यशस्वीरित्या मतदानासाठी प्रेरित केले, तर हे BJP च्या राज्यावर नियंत्रणापासून मोठा बदल दर्शवू शकते. हे अलीकडील लोकसभा निवडणुकांमध्ये दिसून आलेल्या ट्रेंडसारखेच आहे जिथे विरोधी पक्षांनी सत्ताधाऱ्यांना हरवले. दुसरीकडे, जर महायुती आघाडी सत्तेत राहिली, तर हे विकास व प्रशासनाबद्दल चाललेल्या राष्ट्रीय चर्चेत त्यांच्या स्थानाला बळ देऊ शकते.
अखेर, महाराष्ट्राच्या इतिहासातील अत्यंत महत्त्वपूर्ण निवडणुकीसाठी फक्त काही दिवस राहिले आहेत, त्यामुळे या कथा कशा विकसित होतात आणि सामाजिक व राजकीय परिस्थितीत कशा प्रतिक्रिया व्यक्त करतात हे पाहण्यासाठी सर्वांचे लक्ष लागले आहे.
